Mam książkę i nie zawaham się jej użyć! O literaturze jako wsparciu dla rozwoju dziecka
Zachęcanie dzieci i młodzieży do czytania od wielu lat jest przedmiotem troski i różnorodnych działań zmierzających do poprawy poziomu czytelnictwa. Koncentrujemy się na walorach edukacyjnych i ludycznych literatury, na atrakcyjnych formach aktywizowania dzieci w procesie lektury, by książka była postrzegana jako alternatywa dla innych form spędzania wolnego czasu.
Tym razem jednak postanowiliśmy rozmawiać o czytaniu jako sposobie na wspieranie rozwoju dziecka i kształtowanie umiejętności radzenia sobie we współczesnym świecie. 5 kwietnia odbyła się w naszym Ośrodku konferencja dla nauczycieli polonistów i bibliotekarzy: Leki z literackiej apteki.
Książka może być wsparciem dla dziecka w każdym wieku, w różnych życiowych sytuacjach, jej rola pod tym względem jest nie do przecenienia. Warto tę prawdę uświadamiać sobie wciąż na nowo, przekonywać o tym nauczycieli i rodziców. O tym właśnie mówiła Irena Koźmińska, założycielka i prezes Fundacji „ABCXXI – Cała Polska czyta dzieciom”, inicjatorka kampanii czytania, podczas wykładu zatytułowanego „Czytanie jako sztuka przetrwania”.
Omawiając wpływ rozmaitych czynników cywilizacyjnych na rozwój dziecka podkreśliła, że mamy do czynienia z kryzysem dojrzałości, mądrości i wartości – dotyczy on świata dorosłych, ale korzeniami tkwi w naszym dzieciństwie. Prelegentka wskazywała konkretne przykłady oddziaływania poprzez lekturę, które mogą neutralizować destrukcyjne rezultaty przemian zachodzących we współczesnym świecie i kształtować system wartości. Podała liczne przykłady ważnych książek na ten temat, adresowanych do dorosłych.
Proces wychowania warto wspierać lekturą, ale przede wszystkim zaangażowaniem i miłością rodziców, które realizują się we wspólnym czytaniu z dzieckiem, także tym starszym, umiejącym już poznawać literaturę samodzielnie. Czytanie przygotowuje dzieci do radzenia sobie w życiu i wyposaża je w skuteczne narzędzia osiągania sukcesu.
Metafory „literackiej apteczki” i „książek na receptę” stanowiły oś wystąpienia dr Wandy Matras-Mastalerz, wykładowczyni Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie i Prezes Zarządu Polskiego Towarzystwa Biblioterapeutycznego we Wrocławiu, która także mówiła o wykorzystywaniu literatury w edukacji, wychowaniu i terapii.
Dużo uwagi poświęciła rozwojowi psychicznemu i emocjonalnemu. Wskazała przede wszystkim na ten aspekt literatury, który związany jest z ułatwianiem rozumienia drugiego człowieka, relacji między światem dzieci i dorosłych i podała wiele interesujących propozycji lekturowych.
Ciekawym zagadnieniem jest afirmacja sensu życia w pracy z młodzieżą – wobec trudności adaptacyjnych współczesnego młodego człowieka oraz częstych zaburzeń emocjonalnych w okresie adolescencji, literatura dająca przykład walki z przeciwieństwami może odegrać terapeutyczną rolę.
Sporo uwagi prelegentka poświęciła także bajkoterapii i książkom kreatywnym prezentujących ich przykłady, wśród nich także książkę autorską, wykonaną samodzielnie.
Na koniec mówiła o związku literatury z wychowaniem do wartości podając tytuły książek, które można proponować młodemu czytelnikowi ze względu na obecny w nich temat wolności, sprawiedliwości, przyjaźni czy mądrości.
Konferencja cieszyła się dużym zainteresowaniem, do tematu będziemy na pewno powracać. Zapraszamy do obejrzenia galerii – na slajdach znajdziecie Państwo podawaną przez prelegentki bibliografię.
dr Dorota Siwor
konsultant Ośrodka
