Retoryka jest bronią
Retoryka jest bronią – uczymy świadomego i skutecznego wykorzystania języka
W nowej podstawie programowej języka polskiego w szkołach podstawowych zaakcentowano wprowadzenie elementów retoryki. Wiele związanych z tym treści było już obecnych we wcześniejszej praktyce dydaktycznej, uznaliśmy jednak, że warto pewne zagadnienia przypomnieć oraz zaproponować zajęcia z uczniami, które umożliwią realizację zadań wynikających z postawy programowej. 29 listopada zorganizowaliśmy konferencję z warsztatami: Retoryka Twoja codzienna – dlaczego i jak uczyć świadomego wykorzystania języka.
Ewelina Warumzer, wykładowczyni Uniwersytetu Jagiellońskiego, w prelekcji „Retoryka: historia – praktyka – nauczanie” przypomniała podstawowe pojęcia retoryki, jej cele i funkcje. Szczególny nacisk położyła na scharakteryzowanie mowy – rozumianej jako każda dłuższa wypowiedź ustna bądź pisemna przygotowana według określonych zasad i ukierunkowana na przedstawienie argumentacji związanej z danym zagadnieniem. Omówiła także elementy kompozycji w kontekście zasad retoryki. Po prelekcji uczestnicy mieli możliwość zadawania pytań i prezentowania własnych pomysłów konkretnych rozwiązań w pracy z uczniami.
Katarzyna Zioła-Zemczak poświęciła uwagę popularnej na lekcjach języka polskiego metodzie dyskusji, wykorzystującej narzędzia, jakie daje retoryka, a także przygotowującej do formułowania dłuższych wypowiedzi. Przypomniała różne techniki dyskusji i wskazała praktyczne ich zastosowanie na zajęciach dotyczących analizy i interpretacji wybranych tekstów literackich. Część swojego wystąpienia poświęciła także omówieniu etapów przygotowania uczniów do rzeczowych i popartych przykładami wypowiedzi na określony temat.
Dorota Siwor zaproponowała kilka pomysłów zajęć związanych z perswazją i manipulacją. Położyła nacisk na konieczność uświadamiania uczniom, jak ważna jest znajomość mechanizmów, dzięki którym można przekonać odbiorcę do własnego stanowiska, ale też rozpoznać intencje docierających do nas komunikatów. Konkretne, bliskie uczniom przykłady mogą zachęcić ich do doskonalenia umiejętności perswadowania. Ważne także, by w dobie zalewających nas przekazów medialnych i reklamowych kształcić u dzieci świadomość sposobów kreowania rzeczywistości przez język.
Uczestnicy spotkania otrzymali materiały dydaktyczne oraz bibliograficzne, które – mamy nadzieję – będą pomocą w opracowaniu własnych pomysłów lekcji języka polskiego. Prezentacja Eweliny Warumzer będzie dostępna na portalu: www.polonista.wombb.edu.pl
dr Dorota Siwor
Katarzyna Zioła-Zemczak
konsultantki Ośrodka
